Warszawa:
Premierowe
wykonanie (...) "Męki
Pańskiej"
|
Warszawa: operowa "Męka Pańska" Warszawa, 08.04.2004 Premierowego wykonania (...) adaptacji "Męki Pańskiej według Świętego Mateusza", autorstwa Krzysztofa Knittla, wysłuchali wczoraj warszawscy melomani. Śpiewakom towarzyszyła kilkudziesięcioosobowa Orkiestra Kameralna Polskiego Radia "Amadeus" pod dyrekcją Agnieszki Duczmal.
Koncert w bazylice Świętego Krzyża odbył się dzięki współpracy Filharmonii im. Romualda Traugutta i Duszpasterstwa Środowisk Twórczych w ramach II Festiwalu Muzyki Pasyjnej "Crucifixus Est...". - Festiwal to takie rekolekcje muzyczne, które przygotowują i wprowadzają wiernych w tajemnicę Wielkiej Nocy - stwierdził Krzysztof Kur, wokalista operowy. Przed koncertem wszyscy wysłuchali rozważań wielkopostnych współorganizatora festiwalu ks. Wiesława Niewęgłowskiego, krajowego duszpasterza środowisk twórczych. Ks. Niewęgłowski w swych rozważaniach nawiązał do wydarzeń ubiegłego wieku. - XX stulecie było stuleciem krzyża, ale krzyża bez Chrystusa - podkreślił ks. Niewęgłowski. Artyści zaśpiewali tekst Męki Pańskiej według Ewangelii św. Mateusza do muzyki współczesnego polskiego kompozytora Krzysztofa Knittla. Utwór został skomponowany specjalnie na potrzeby wielkopostnego II festiwalu "Crucifixus Est...". Partie wokalne przygotował Ryszard Cieśla z Filharmonii im. Romualda Traugutta. Partię Jezusa wykonał bas, Wojciech Gierlach. Ponadto zaśpiewali m.in. Jarosław Bręk - narracja Ewangelisty (baryton), Dorota Lachowicz - kapłan (mezzosopran), Agnieszka Lipska - Piłat I (mezzosopran) oraz Krzysztof Kur - Piłat II (tenor). - Pomysł, aby powstała ta kompozycja zrodził się już rok temu, kiedy to przygotowywaliśmy pierwszy festiwal - tłumaczy Ryszard Cieśla, który przygotował partie wokalne do muzyki Krzysztofa Knittla. - Pełną parą przygotowania do dzisiejszego koncertu zaczęły się od stycznia bieżącego roku - podkreśla w rozmowie z KAI Ryszard Kur. - W efekcie zrodziło się nam coś pięknego, dzieło, które jest nietuzinkowe - wyznaje. Najprawdopodobniej w niedalekiej przyszłości zostanie wydana płyta z tym utworem. II Festiwal Muzyki Pasyjnej będzie trwał do Wielkiej Soboty. Muzycy będą towarzyszyć liturgii Triduum Paschalnego w Kościele Środowisk Twórczych. Artyści zapraszają od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty na pl. Teatralny 18 o godzinie 19.00. - Będziemy się starać, aby sfera estetyczna wzbogaciła Liturgię i wprowadzała wiernych w sferę religijną - podkreśla Ryszard Cieśla. Krzysztof Knittel, autor operowego opracowania Pasji wg św. Mateusza, jest uznanym polskim kompozytorem, twórcą muzyki elektronicznej, np. "Poko" (1986), "Komunikaty metereologiczne" (2000). Studiował kompozycję u Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza Kotońskiego oraz reżyserię dźwięku w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Studiował także programowanie komputerowe w Instytucie Matematyki PAN. Oprócz komponowania tworzy instalacje dźwiękowe i gra w zespołach muzyki improwizowanej. Od 1999 roku jest prezesem Związku Kompozytorów Polskich. Obecnie jest także członkiem Rady Nadzorczej TVP. Wśród słuchaczy koncertu obecny był Prymas Polski kard. Józef Glemp, który wraz z prezydentem Warszawy Lechem Kaczyńskim jest patronem honorowym drugiej edycji warszawskiego festiwalu.
O PASJI: Tekst pochodzi w calosci z Ewangelii wedlug swietego Mateusza z Biblii Tysiaclecia, wydanie IV HTML (w przekladzie z jezyków oryginalnych) w opracowaniu Papieskiego Wydzialu Teologicznego w Poznaniu - Wydawnictwo Pallottinum, ISBN 83-7014-218-4; tlumacz - O.Walenty Prokulski TJ.
W 'Mece Panskiej" zawarty jest prawie caly tekst Ewangelii poczynajac od rozdzialu 1, 18 (Narodzenie Jezusa) do 27, 54 (Po smierci Jezusa), z tym, ze fragmenty spiewane to rozdzialy 26 i 27, a teksty mówione przez chór zawarte sa w rozdzialach od 1-go do 26-go. Skróty byly konieczne (dla porównania - cala Ewangelia wedlug sw. Mateusza to w komputerze 448 kB, a dokonany przeze mnie wybór - 132 kB), ale mam nadzieje, ze wszystkie wazne watki tej Ewangelii sa w utworze zawarte.
Na calosc sklada sie 8 odcinków, w których solisci spiewaja wlasciwa tresc PASJI wedlug Sw. Mateusza, przeplecionych 7 odcinkami, w których 6-osobowy chór (równolegle) opowiada o zyciu Jezusa Chrystusa. Jest to konstrukcja przypominajaca opowiesc filmowa, w której akcja dziejaca sie teraz, co jakis czas przerywana jest retrospekcja... Ale to przypominanie nie jest zwykla dramatyczna narracja, jak dzieje sie to w filmie, gdyz te 6 osób opowiada o róznych chwilach z zycia Jezusa i przekazuje Jego nauki jednoczesnie, a zarazem chronologicznie w ten sposób, ze w tym zespole szesciu glosów z ulamków zdan, z poszczególnych slów dobrze znanych z Ewangelii wiadomo od razu, iz pierwsza czesc tych równoleglych "wspomnien" przywolywanych przez tak nietypowy chór, bo zlozony z ludzi, którzy opowiadaja, a nie spiewaja, to sa wydarzenia towarzyszace Jego narodzinom, czesc druga to wczesna mlodosc i tak po kolei, az do chwili pojmania Jezusa w ogrodzie Getsemani.
Wszystkie partie opowiadajace o mece i ostatniej drodze Jezusa sa spiewane i maja raczej tradycyjny charakter, a "retrospektywne" sa mówione*. Oczywiscie pierwsza mysl dotyczaca wykonania, która sama sie narzuca, to dlaczego chórzysci, a nie aktorzy? Odpowiedz jest nastepujaca - wedlug mnie tylko muzycy, a w tym przypadku chórzysci, poprzez rozliczne wykonania i swoje zawodowe nawyki sa przyzwyczajeni do sluchania calosci brzmienia, a jednoczesnie potrafia slyszec i naturalnie prowadzic swój wlasny glos w gestwinie równoleglych opowiesci... i chyba bez prób dominowania nad innymi poprzez interpretacje. Wierz mi, prosze, ze nie sa to slowa przeciw aktorom czy komukolwiek! (...) Partia orkiestry jest napisana dla orkiestry smyczkowej z towarzyszeniem dwóch zestawów perkusji, na które skladac sie beda przede wszystkim róznego rodzaju instrumenty "drewniane" - kolatki, frusta, pudelko. Calosc orkiestrowego brzmienia uzupelni pojawiajaca sie w niektórych momentach partia elektroniczna odtwarzana z plyty kompaktowej. (...)"
* mozna by powiedziec, ze jest to polaczenie archaicznej formy spiewu odwolujacego sie do tradycji przedrenesansowej z pomyslami wywodzacymi sie z XX-wiecznych technik collage’u, assemblage’u i bruityzmu
[ze spiewakami na próbie]
"Slowo mówione pelni zasadnicza role w tej Pasji. Pojawia sie siedmiokrotnie – na podobienstwo filmowej retrospekcji - podczas kolejnych wejsc chóru przedzielajac stacje Drogi Krzyzowej. Glosami szesciu solistów tworzacych chór przekazywana jest opowiesc o zyciu i czynach Chrystusa i to jest najistotniejsza tresc tej pasji, a zarazem jest to przekaz wiary zawartej w Ewangelii. Nie opowiesc o mece i cierpieniu, o bólu, okrucienstwie, ludzkiej obojetnosci na cierpienie innych, wreszcie o konaniu i smierci na krzyzu, ale o wspanialych czynach Chrystusa – czlowieka. Tylko w powiazaniu z Jego zyciem, tak wlasnie spelnionym zyciem, nabiera tresci i znaczenia ta kompozycja.
... zdania i znaczenia, opisy zdarzen, mysli, pojecia i emocje zawarte w slowach – wyrazana nimi wiedza i kultura swiata. Slowo, slowa nakladane na siebie, odwolywanie sie do archetypów, slowa – symbole, których pojawienie sie w masie innych slów przypomina cale przypowiesci, przywoluje najglebsze wspomnienia. Slowa wielokrotnie nakladane na siebie i wielokrotnie powracajace w podobnej postaci 'mówionych' chórów staja sie tu symbolem sposobu przekazywania, gloszenia wiary – poprzez slowo mówione."
|
